HI - ōGI

HI - ōGI

Najstarsze ślady wizualne, przedstawiające wachlarze, odkryto w japońskich grobowcach z VI wieku n.e. Uważa się, że składany wachlarz ręczny został wynaleziony w Japonii pomiędzy VI a IX wiekiem. Pierwsze z nich nazywano akome-ōgi, od strojów akome noszonych przez ówczesne damy dworu.

Wachlarze ręczne były pierwotnie używane przez samurajów i arystokratów nie do chłodzenia, ale jako forma materiału do pisania w celu przekazywania wiadomości, symbol statusu, a nawet jako broń.

W jednej z oficjalnych dwudziestu czterech historii Chin, która opowiada dzieje dynastii Song (960–1279), wymieniony jest japoński mnich o imieniu Chōnen, który w 988 roku podarował cesarzowi Chin składane wachlarze z drewna (hi-ōgi) i papieru (kawahori-ōgi).

W XI wieku wysłannicy koreańscy przywieźli na chiński dwór koreańskie wachlarze składane, o których było wiadomo, że były japońskiego pochodzenia.

W okresie Heian (794–1185) składane wachlarze stały się tak popularne, że uchwalono przepisy dotyczące ich ozdabiania i określające liczbę drewnianych płytek, w zależności od statusu społecznego właściciela.

W XV wieku Japonia stała się znana z jakości i pięknego zdobienia wachlarzy. Zaczęła je eksportować do Chin, skąd Jedwabnym Szlakiem dotarły do Europy, gdzie były pożądane jako dzieła sztuki dekoracyjnej.

W XVIII i XIX wieku wśród europejskich kobiet powstała moda noszenia wachlarzy jako części codziennego zestawu.

hi-ōgi (檜扇)


Wachlarz, który narodził się prawdopodobnie jako pierwszy, zrobiony z cienkich drewnianych płytek związanych nitką lub tasiemką, co umożliwiło jego otwieranie i zamykanie; wykorzystywane jest drewno m.in. cyprysu japońskiego hinoki (Cyprysik tępołuskowy); składany wachlarz papierowy wynaleziono w późniejszym okresie.

uchiwa (団扇) →


Wachlarz sztywny, okrągły, nieskładany, zw. także liściastym; uważa się, że dotarł do Japonii z Chin w okresie Nara (710–794).

Współcześnie służy również jako kartka pocztowa i ulotka, folder reklamowy; stał się też symbolem japońskiego lata, noszony w ręku w czasie letnich festiwali lub wetknięty z tyłu za pas lekkiej yukaty.

mai-ōgi (舞扇)


Wachlarz używany przez tancerzy, służący do tańca. Składa się z patyczków wykonanych z kości, bambusa lub drewna oraz papieru do składania wachlarzy. Jednocześnie oś mai-ogi ma ciężarek ołowiany, dzięki czemu tancerz może łatwo trzymać wachlarz, gdy nim rzuca lub wykonuje „kaname-gaeshi”.

gunbai-uchiwa (軍配団扇) →


Dawniej wachlarz bojowy o różnym znaczeniu, wachlarz dowódcy wojskowego, obecnie atrybut sędziów (gyōji) walk sumō.

tessen (鉄扇)


Wachlarz z żelaznymi wzmocnieniami, lub wykonany z metalu, używany do walki.

© 2024 PS