Kaktusowate (Cactaceae Juss., zwyczajowo nazywane kaktusami) – rodzina sukulentów łodygowych (wieloletnich, zielnych lub częściowo zdrewniałych), należąca do rzędu goździkowców. Należy do niej, w zależności od systemu klasyfikacyjnego, od 24 do 220 rodzajów, a w ich ramach od 1500 do 2000 gatunków. Występują głównie na kontynentach amerykańskich, skąd pochodzą.

Przystosowane do suchych warunków, największe zróżnicowanie osiągają na terenach półpustynnych i górskich, choć są także rodzaje występujące w lasach deszczowych. Charakterystyczną cechą budowy roślin z tej rodziny jest posiadanie areoli nieobecnych u innych roślin oraz acykliczne lub spiralne ułożenie elementów kwiatu (brak okółków).

Kaktusowate mają szereg zastosowań praktycznych, zwłaszcza wśród ludów tubylczych Ameryk. Na świecie zyskały popularność jako uprawne rośliny ozdobne i kolekcjonerskie. Niekontrolowany zbiór kaktusowatych spowodował zagrożenie trwałości naturalnych populacji wielu gatunków. Z tego powodu wiele z nich trafiło do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych i zostało objętych ochroną.

Aporokaktus (Aporocactus flagelliformis) - roślina pochodzi z górskich rejonów Meksyku. Jest to gatunek zwisający, kwitnący, dorastający do ponad 2,5 m długości. Wymaga stanowiska półcienistego i przewiewnego. Zimą temp. 13-18°C, latem zwykła temp. pokojowa. Podlewać latem umiarkowanie, zimą bardzo skąpo. Nawozić nawozem do kaktusów raz na 3 miesiące z przerwą w okresie letnim. Przesadzać w lutym, tylko gdy doniczka jest za mała. Rozmnażanie z nasion przez cały rok lub z sadzonek pędowych latem.

Cefalocereus, Głowa starca (Cephalocereus senilis) - roślina pochodzenia meksykańskiego, posiadająca charakterystyczne białe "włosy" i trąbkowate kwiaty. Preferuje stanowisko jasne, w pełnym słońcu. Latem temp. 22°C, zimą 15°C. Podlewać latem po wyschnięciu podłoża, zimą tylko gdy roślina się marszczy. Nawozić raz w sezonie, wiosną, nawozem do kaktusów. Przesadzać co 2 lata lub rzadziej. Rozmnażanie wiosną z importowanych nasion lub latem z sadzonek wierzchołkowych.

Echinocactus grusonii - Pochodzący z Meksyku, niesamowity kaktus, który potocznie występuje pod zabawną nazwą „fotel teściowej” lub „poduszka teściowej”. Obie są nawiązaniem do kształtu oraz rozmiaru rośliny. Występujące w łacińskiej nazwie słowo echino, oznacza jeża i również doskonale oddaje jej wygląd. Echinocactus grusonii cechuje się niemal idealnie kulistym kształtem, jednak posiada delikatnie spłaszczony szczyt. Wraz z rozwojem przybiera nieco bardziej wydłużoną formę. W uprawie doniczkowej dorasta do około 80-100 centymetrów wysokości -w porównaniu z innymi gatunkami o kulistej formie jest zatem potężny. Jego zieloną powierzchnię zredukowanego, kulistego pędu zdobi liczna ilość żeber, które udekorowane są gęsto osadzonymi areolami. Jego kolce są długie, ostre, początkowo w białym, a później w złocistym kolorze. Dojrzałe oraz dorodne okazy (o średnicy około 50 cm) kwitną przez całe lato. Dokoła wierzchołka rośliny pojawia się wówczas wianuszek składający się z jasnożółtych kwiatów, które otoczone są brązowymi włoskami.